Η συμβολή του Ερευνητικού Εργαστηρίου Κοινωνικής Διοίκησης στον πανευρωπαϊκό διάλογο για την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας

03 Οκτ Η συμβολή του Ερευνητικού Εργαστηρίου Κοινωνικής Διοίκησης στον πανευρωπαϊκό διάλογο για την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας

Posted at 19:19h in Δελτία τύπου - Ανακοινώσεις by

 

  1. Η διαδικασία της πανευρωπαϊκής ανοικτής διαβούλευσης που είχε εγκαινιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Αύγουστο του 2022 με την υπ. αρ. Ref. Ares(2022) 5798238/18.8.2022 Πρόσκληση για την εξειδίκευση της Πρότασης έκδοσης Σύστασης του Συμβουλίου με τίτλο «Κοινωνική Οικονομία – Ανάπτυξη συνθηκών-πλαισίου» (Commission Call for evidence concerning its proposal for a Council Recommendation on Social Economy – Developing framework conditions) ολοκληρώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2022, με την συμμετοχή 81 φορέων (φορείς της κεντρικής διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης, διακρατικά και εθνικά δίκτυα, κοινωνικοί εταίροι, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ακαδημαϊκά και ερευνητικά ινστιτούτα) και Ευρωπαίων πολιτών {οι συμβολές όλων των συμμετεχόντων είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνική Οικονομία – Ανάπτυξη συνθηκών-πλαισίου (europa.eu).
  2. Το αντικείμενο της διαβούλευσης αφορούσε έναν άξονα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου που παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον για τις εθνικές κυβερνήσεις υπό το πρίσμα των νέων κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων της πανδημίας του COVID-19 (πρώτο τρίμηνο 2020-), της ενεργειακής κρίσης (δεύτερο εξάμηνο 2021-) και της αύξησης του πληθωρισμού (δεύτερο τρίμηνο 2022-). Πρόκειται για το πεδίο της κοινωνικής οικονομίας (όπως οριοθετείται γενικά ως το πλέγμα οργανωμένων δραστηριοτήτων φορέων που καλύπτουν το χώρο ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα της οικονομίας), που συμβάλλει στην προώθηση κρίσιμων στόχων οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.

 

To 2021 λειτουργούσαν περίπου 2 εκ. φορείς κοινωνικής οικονομίας στην ΕΕ που αντιπροσώπευαν το 10% του συνολικού αριθμού επιχειρήσεων στην ΕΕ, απασχολώντας τουλάχιστον 11 εκατομμύρια εργαζόμενους, δηλαδή το 6% της συνολικής απασχόλησης (https://ec.europa.eu/growth/sectors/social-economy_el). Οι πρωτοβουλίες κοινωνικής οικονομίας δεν επιδιώκουν την μεγιστοποίηση του κέρδους, αλλά διέπονται από αλληλέγγυο επιχειρηματικό πνεύμα για την προώθηση κοινωνικών σκοπών και στόχων, όπως: α) η προώθηση της κοινωνικής ένταξης ευπαθών ομάδων (π.χ. μέσω της πρόσληψης ή εκπαίδευσης ατόμων που αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού), β) η κάλυψη αναγκών που δεν ικανοποιούνται επαρκώς από τις δημόσιες πολιτικές ή τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες της αγοράς (π.χ. προστασία περιβάλλοντος, φροντίδα των παιδιών ή στέγαση οικογενειών με χαμηλό εισόδημα) και γ) η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Τα πεδία δραστηριοποίησης των φορέων κοινωνικής οικονομίας καλύπτουν όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, όπως οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η ιδιωτική ασφάλιση, η γεωργία, οι κατασκευές, η βιοτεχνία, το εμπόριο, οι υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας, η στέγαση, το περιβάλλον, οι πολιτιστικές υπηρεσίες κλπ.

 

  1. Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προετοιμασία της έκδοσης Σύστασης του Συμβουλίου είχε ανακοινωθεί τον Δεκέμβριο του 2021 ως βασικό εργαλείο υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία (Commission Action Plan for the Social Economy, https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1537&langId=en), που περιλαμβάνει ένα πλέγμα παρεμβάσεων για την κινητοποίηση του πλήρους δυναμικού της κοινωνικής οικονομίας, με βάση τα αποτελέσματα προηγούμενων πρωτοβουλιών, όπως η Πρωτοβουλία του 2011 για την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και η Πρωτοβουλία του 2016 για τις Νεοφυείς και Επεκτεινόμενες Επιχειρήσεις.

 

 

  1. Ο στόχος της (μη νομικά δεσμευτικής) Πρωτοβουλίας είναι να βοηθήσει τα Κράτη Μέλη της ΕΕ να προσαρμόσουν το θεσμικό πλαίσιο και τις πολιτικές τους στην εξυπηρέτηση των προτεραιοτήτων του τομέα της κοινωνικής οικονομίας, αντιμετωπίζοντας σημαντικές προκλήσεις που αφορούν:
  • την έλλειψη εννοιολογικής σαφήνειας σχετικά με την κοινωνική οικονομία
  • την απουσία ενός ενιαίου πλαισίου ρύθμισης της κοινωνικής οικονομίας σε εθνικό επίπεδο
  • την εφαρμογή μέτρων με αδικαιολόγητα περιορισμένο πεδίο εφαρμογής
  • την περιορισμένη διοικητική και χρηματοδοτική ικανότητα των Κρατών Μελών.
  1. Η μοναδική συνεισφορά από την Ελλάδα στην διαδικασία της σχετικής πανευρωπαϊκής διαβούλευσης κατατέθηκε από το Ερευνητικό Εργαστήριο Κοινωνικής Διοίκησης (ΕΕΚΔ ΠΑΔΑ, https://sarl.uniwa.gr) που λειτουργεί στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Τομέας Κοινωνικής Πολιτικής) του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, εξυπηρετώντας εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες στο γνωστικό αντικείμενο της Κοινωνικής Διοίκησης (Social Administration)[1].
  2. Η συμβολή του ΕΕΚΔ ΠΑΔΑ {διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Παρατηρήσεις από: University of West Attica – Social Administration Research Lab (europa.eu)}επικεντρώθηκε στην ενίσχυση των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών οικοσυστημάτων κοινωνικής οικονομίας με όρους επάρκειας, ποιότητας και βιωσιμότητας. Επισήμανε την ανάγκη αυστηρής οριοθέτησης του τομέα ως μία παρέμβαση της κοινωνίας των πολιτών που δεν πρέπει να συγχέεται αφενός με τις δημόσιες πολιτικές απασχόλησης και κοινωνικής ασφάλειας, αφετέρου με τις πρωτοβουλίες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης των επιχειρήσεων.

 

Παράλληλα το ΕΕΚΔ ΠΑΔΑ επεξεργάσθηκε και κατέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μία σειρά εισηγήσεων για την ενδυνάμωση της επίδρασης της Σύστασης του Συμβουλίου στην ανάπτυξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας, που παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον για την περίπτωση της Ελλάδας[2]: η νομική βάση, το περιεχόμενο, οι μηχανισμοί παρακολούθησης και τα χρηματοδοτικά εργαλεία υποστήριξης της εφαρμογής της Σύστασης. Ανάμεσα στις σχετικές εισηγήσεις περιλαμβάνονται:

  1. Η ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Κοινωνική Οικονομία
  2. Η θεσμοθέτηση Εθνικού Συντονιστή σε κάθε Κράτος Μέλος που θα προετοιμάσει μία μακροπρόθεσμη Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Οικονομία
  3. Η ενίσχυση της βιωσιμότητας των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών οικοσυστημάτων κοινωνικής οικονομίας μέσω ορθολογικής αξιοποίησης των επιλέξιμων πόρων των Εταιρικών Συμφώνων Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027 και των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2025.

 

Υπεύθυνος επικοινωνίας για την συνεισφορά του ΕΕΚΔ ΠΑΔΑ:

Δρ. Γαβριήλ Αμίτσης, Καθηγητής Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας / Διευθυντής Ερευνητικού Εργαστηρίου Κοινωνικής Διοίκησης – Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

Τηλ.: 6973 207806 / email: amitsis@otenet.gr  / amitsis@uniwa.gr / skype: amitsis1967@outlook.com.gr

———- ———

[1] Επισημαίνεται ότι στη χώρα μας δεν λειτουργεί ακόμα κάποιο αυτοδύναμο Πανεπιστημιακό Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης. Για την κάλυψη του σχετικού κενού, η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Δυτικής αποφάσισε στο πλαίσιο της εν εξελίξει διαδικασίας εξορθολογισμού και αναδιάρθρωσης του Ακαδημαϊκού Χάρτη την ίδρυση του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στην Σχολή Διοικητικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών.

[2] Ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα αποκλίνει κατά πολύ – σε ποσοτικούς και ποιοτικούς όρους – από το μέσο επίπεδο των Κρατών Μελών της ΕΕ, και εμφανίζεται ιδιαίτερα ευάλωτος στις διακυμάνσεις των πολιτικών και οικονομικών κύκλων. Οι σχεδιαστές πολιτικών δεν έχουν αποσαφηνίσει ακόμα την προστιθέμενη αξία του τομέα, ενώ οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, οι κοινωνικοί εταίροι και οι (συμβατικές) επιχειρήσεις δεν κατανοούν τα πλεονεκτήματα συνεργασίας με τους φορείς κοινωνικής επιχειρηματικότητας και εμφανίζονται μάλλον διστακτικοί να προωθήσουν σχετικά δίκτυα. Παράλληλα, η περιορισμένη μέχρι σήμερα χρήση των διαθέσιμων θεσμικών, επιχειρησιακών και χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ δυσχεραίνει οποιαδήποτε απόπειρα «εξευρωπαϊσμού» του τομέα και αξιοποίησης των παρεμβάσεών του για την προώθηση κρίσιμων οικονομικών και κοινωνικών στόχων.